Đa số mọi người đều ít nhiều hiểu về tên miền với các khái niệm cũng như cách thức một tên miền hoạt động. Tuy nhiên, khái niệm vòng đời tên miền hay domain cycle lại thường ít được biết đến mặc dù nó tồn tại song song và có vai trò quan trọng trên Internet. Ở bài viết này, BacklinkVINA sẽ giải thích về vòng đời tên miền, domain cycle hay domain lifecycle và các thông tin cũng như thuật ngữ liên quan.
Khái niệm vòng đời tên miền
Vòng đời tên miền (Domain Lifecycle hoặc Domain Cycle) là quá trình mà một tên miền internet đi qua từ khi nó được đăng ký cho đến khi nó được giải phóng và trở thành tên miền có thể đăng ký lại bởi người khác. Quá trình này bao gồm các giai đoạn và trạng thái khác nhau trong việc quản lý và sử dụng tên miền. Dưới đây là các giai đoạn và trạng thái quan trọng trong vòng đời tên miền:
Dưới đây là một tóm tắt về chu kỳ của một tên miền:
1. Giai đoạn “Tên miền sẵn có” (Available): Là một tên miền đang có sẵn để người dùng mua tên miền đó, tức là nó chưa được đăng ký bởi bất kỳ thực thể nào, thì nó được coi là sẵn có. Để đảm bảo một tên miền sẵn có, bạn cần đăng ký tên ngay sau khi quyết định muốn sở hữu nó.
2. Giai đoạn “Đã được đăng ký” (Registered): Khi một tên miền đã được đăng ký, nó trở thành “Active domain”. Bạn có thể sử dụng nó làm địa chỉ web của mình và tự do chỉnh sửa các thiết lập và thông tin liên hệ.
Tên miền có thể được đăng ký trong một khoảng thời gian nhất định, từ 1 đến 10 năm. Sau khi đăng ký ban đầu, tên miền là của bạn cho đến khi đến lúc gia hạn. Trong thời gian đó, bạn có thể liệt kê và bán tên miền hoặc chuyển đổi giữa các nhà đăng ký nếu muốn.
3. Giai đoạn đang hoạt động (Active): Trạng thái hoạt động ám chỉ rằng tên miền đang hoạt động và có thể được truy cập thông qua trình duyệt web. Trong giai đoạn này, tên miền sẽ được liệt kê trong cơ sở dữ liệu DNS (Domain Name System) để liên kết với các máy chủ web hoặc các dịch vụ khác nhau.
4. Giai đoạn Tên miền hết hạn (Expired): Trước ngày hết hạn, chúng tôi khuyến nghị bạn gia hạn tên miền của mình. Nếu tên miền hết hạn, trang web của bạn sẽ không còn hiển thị và bất kỳ địa chỉ email nào liên kết với tên miền cũng sẽ ngừng hoạt động.
5. Giai đoạn “Chờ gia hạn ân huệ” (Redemption grace period): Nếu bạn quên gia hạn tên miền trước khi nó hết hạn, tên miền sẽ bị xóa và bất kỳ dịch vụ liên quan nào cũng sẽ ngừng hoạt động. Trang web của bạn sẽ được thay thế bằng một trang “parked”, cho biết tên miền đã hết hạn. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể gia hạn tên miền trong khoảng thời gian này (thường là 40 ngày) trước khi tên miền bước vào giai đoạn “Redemption”.
Thời hạn “ân huệ” này cũng tùy thuộc vào đơn vị mà bạn đang sử dụng dịch vụ tên miền, và tuổi của tên miền của bạn. Đôi khi nhà cung cấp tên miền giữ lại cho khách hàng “lỡ quên” gia hạn đến 6 tháng hoặc thậm chí 1 năm.
6. Giai đoạn Chờ bị xóa (Pending Deletion): Nếu tên miền vẫn không được gia hạn trước khi kết thúc giai đoạn “Redemption”, nó sẽ vào giai đoạn “Pending Deletion”. Trong giai đoạn này, không thể khôi phục hoặc thay đổi tên miền theo bất kỳ cách nào. Giai đoạn này chỉ kéo dài 5 ngày, sau đó tên miền sẽ bị xóa và được phục hồi cho công chúng để đăng ký. Tuy nhiên, việc tái có được tên miền sau khi nó đã được phục hồi có thể gặp khó khăn và đòi hỏi một khoản thanh toán lớn nếu có bên thứ ba đã mua tên miền đó.
7. Giai đoạn Tên miền được “thả” (Released): Sau khi tên miền bị xóa và không được lưu lại bởi nhà cung cấp dịch vụ, mặc nhiên tên miền đó sẽ chuyển sang trạng thái “Released”, tương đương quay lại với trạng thái Available của đầu vòng đời.
Với những thông tin tóm tắt về chu kỳ cuộc sống của một tên miền bên trên, hi vọng các bạn sẽ hiểu về tầm quan trọng của các giai đoạn để tên miền của mình không bị mất vì quên gia hạn. Việc gia hạn tên miền kịp thời rất quan trọng để tránh mất tên miền và tiết kiệm chi phí.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý rằng vòng đời tên miền của Việt Nam (.vn) sẽ khác so với các tên miền quốc tế thông dụng (ví dụ: .com, .org). Hãy tiếp tục tìm hiểu điều này ở nội dung sau đây.
Vòng Đời Tên Miền Việt Nam Và Quốc Tế
Vòng đời tên miền giữa các quốc gia có thể có sự khác biệt về quy trình đăng ký, quản lý và chuyển đổi tên miền.
Sự khác biệt về quy trình đăng ký, quản lý và chuyển đổi tên miền giữa các quốc gia xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt này:
- Luật pháp và quy định: Mỗi quốc gia có các luật pháp và quy định riêng về việc đăng ký và quản lý tên miền. Các quy định này có thể do cơ quan quản lý tên miền của quốc gia đề ra và điều hành, và có thể được ảnh hưởng bởi chính sách quốc gia và văn hóa địa phương.
- Cơ quan quản lý tên miền: Trong mỗi quốc gia, có một cơ quan hoặc tổ chức chịu trách nhiệm quản lý tên miền quốc gia. Sự khác biệt giữa các cơ quan quản lý này có thể dẫn đến các quy trình và quy định khác nhau trong việc đăng ký và quản lý tên miền.
- Loại tên miền: Tên miền quốc tế (gTLD) và tên miền quốc gia (ccTLD) có các quy định và quy trình riêng biệt. Tên miền quốc tế có phạm vi toàn cầu và có thể được đăng ký bởi người dùng ở bất kỳ quốc gia nào, trong khi tên miền quốc gia thường giới hạn cho người dùng trong quốc gia đó.
- Hệ thống kỹ thuật và hạ tầng: Các cơ quan quản lý tên miền trong các quốc gia khác nhau có thể sử dụng các hệ thống kỹ thuật và hạ tầng khác nhau. Điều này có thể ảnh hưởng đến quy trình đăng ký, quản lý và chuyển đổi tên miền.
- Quản lý tên miền chung (Registry) và nhà đăng ký (Registrar): Các cơ quan quản lý tên miền thường có mối quan hệ với các nhà đăng ký (registrar), những công ty trung gian giữa người dùng và cơ quan quản lý tên miền. Sự khác biệt giữa các nhà đăng ký có thể tạo ra các quy trình và dịch vụ đăng ký và quản lý tên miền khác nhau.
Những yếu tố trên là một số ví dụ về lý do tạo ra sự khác biệt về quy trình đăng ký, quản lý và chuyển đổi tên miền giữa các quốc gia. Sự đa dạng về quy định, cơ quan quản lý và hạ tầng kỹ thuật làm cho vòng đời tên miền trở nên phong phú và phức tạp, tùy thuộc vào quốc gia và loại tên miền cụ thể. Sau đây chúng ta hãy cùng tìm hiểu thêm một chút về các khái niệm liên quan để xem sự khác nhau giữa vòng đời tên miền Việt Nam và tên miền quốc tế là như thế nào.
Tên miền Việt Nam (.vn) là gì?
Tên miền Việt Nam (.vn) là kiểu tên miền quốc gia của Việt Nam, do Trung tâm Internet VN (VNNIC) chịu trách nhiệm quản lý và cung cấp cho người dùng. Tên miền .vn thể hiện chủ quyền quốc gia Việt Nam trên mạng Internet và đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 3166.
Tên miền Việt Nam cung cấp nhiều định danh (phần đuôi) khác nhau cho người dùng, bao gồm cả tên miền cấp 2 (vd: .vn) và tên miền cấp 3 (vd: .com.vn, .net.vn, .org.vn, .gov.vn, .edu.vn). Mỗi loại tên miền cấp 3 sẽ thể hiện mục đích sử dụng cụ thể của website hoặc tổ chức đăng ký. Ví dụ, tên miền .gov.vn dành cho các cơ quan chính phủ, .edu.vn dành cho các cơ sở giáo dục, và .com.vn dành cho các công ty thương mại.
Điều quan trọng đối với một tên miền Việt Nam chính là việc sau khi xem xét nếu thấy tên miền bị thu hồi không thuộc các trường hợp vi phạm quy định đăng ký tên miền “.VN” tại Điều 6, Thông tư 24/2015/TT-BTTTT, tên miền được đưa về trạng thái tự do để cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhu cầu đăng ký sử dụng.
Tên miền Việt Nam (.vn) là một trong những tùy chọn phổ biến cho các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam do nó thể hiện tính chất quốc gia và đáng tin cậy trong cộng đồng trực tuyến.
Tên miền quốc tế là gì?
Tên miền quốc tế (tiếng Anh: Top-Level Domain – TLD) là một phần của hệ thống tên miền trên Internet và được sử dụng để định danh và phân loại các trang web và tài nguyên trực tuyến theo quốc gia hoặc mục đích sử dụng. TLD là phần đuôi trong địa chỉ website (URL) sau dấu chấm. Ví dụ:
- .com (Commercial): dùng cho các trang web thương mại, doanh nghiệp.
- .org (Organization): dùng cho các tổ chức phi lợi nhuận, tổ chức xã hội.
- .net (Network): dùng cho các mạng và nhà cung cấp dịch vụ Internet.
- .edu (Education): dùng cho các cơ sở giáo dục, trường học, trường đại học.
- .gov (Government): dùng cho các cơ quan, tổ chức của chính phủ.
- .mil (Military): dùng cho quân đội hoặc các tổ chức quân sự.
Ngoài ra, còn có các TLD quốc gia (Country Code Top-Level Domain – ccTLD) dành cho mỗi quốc gia. Ví dụ:
- .us (United States) dành cho Hoa Kỳ.
- .uk (United Kingdom) dành cho Vương quốc Anh.
- .fr (France) dành cho Pháp.
- .de (Germany) dành cho Đức.
- .jp (Japan) dành cho Nhật Bản.
Mỗi quốc gia có một ccTLD riêng để đại diện cho họ trên mạng Internet và điều hành bởi một cơ quan hoặc tổ chức quản lý tên miền trong nước. Các TLD này giúp xác định nguồn gốc địa lý hoặc quyền quản lý của các trang web và tài nguyên trực tuyến.
Ví dụ về tên miền nói chung:
- URL của một trang web: https://www.backlinkvina.com
- Phần đuôi: .com (thể hiện là tên miền quốc tế).
- Phần tên miền: backlinkvina (là phần tên riêng của trang web).
Sự khác nhau về vòng đời tên miền Việt Nam (vn) và vòng đời tên miền quốc tế
Từ những phân tích và thông tin của chúng tôi bên trên, chắc hẳn nhiều bạn cũng nhận ra một số khác biệt trong vòng đời tên miền của Việt Nam so với các tên miền quốc tế. Dưới đây là một số điểm khác biệt quan trọng:
- Trạng thái tạm ngừng hoạt động: Tên miền Việt Nam sẽ vào trạng thái tạm ngừng hoạt động từ ngày hết hạn đến ngày thứ 25 sau khi hết hạn. Trong trạng thái này, tên miền không thể hoạt động và không thể được gia hạn.
- Trạng thái xử lý thu hồi: Nếu chủ thể đăng ký tên miền không nộp phí duy trì, tên miền sẽ được chuyển sang trạng thái xử lý thu hồi. Sau khi 15 ngày kể từ ngày tên miền chuyển sang trạng thái này và không có xác nhận về việc nộp phí duy trì từ Nhà đăng ký quản lý tên miền, tên miền sẽ bị thu hồi và được đưa về trạng thái tự do.
- Việc xử lý thu hồi: Quá trình xử lý thu hồi tên miền được thực hiện bởi VNNIC (Trung tâm Internet Việt Nam) theo nguyên tắc ngẫu nhiên và tự động trong khoảng thời gian không quá 15 ngày kể từ ngày thu hồi.
Không thể gia hạn tên miền trong trạng thái thu hồi: Khi tên miền bị thu hồi, chủ thể không thể gia hạn tên miền nữa.
Những điểm khác biệt này phản ánh quy trình quản lý tên miền và các quy định đăng ký tên miền của Việt Nam, đồng thời mang tính chất địa phương và tuân thủ theo luật pháp và quy định của nước này. Mỗi quốc gia có thể có các quy trình và quy định riêng cho việc quản lý và sử dụng tên miền của họ dựa trên nhu cầu và chính sách địa phương.
Xem thêm thông tư 21/221-2021-TT-BTTTT021/TT-BTTTT
